2006-09-20

En ayuda de Benedicto

Como si alguien estuviese robando las campanas de la iglesia, un tropel de columnistas acude hoy en socorro de este Ratzinger al que musulmanes fanáticos del orbe entero amenazan con sacar hasta las muelas del juicio por sus declaraciones del otro día. Al pobre hombre sólo le falta asomar por el ventanuco de Castellgandolfo y agitar el dedo diciendo “veis, veis como son unos violentos”. Pero bueno, vaya por delante que yo también le apoyo, y eso a pesar de que tanto él, como especialmente su predecesor, no dudaron en hacer pandilluca con los ulemas cuando se trataba de frenar progresos en materia de libertad de expresión, igualdad de sexos o investigación con células madre, por poner algunos ejemplos significativos y no entrar a degüello con esa manía suya de cuestionar la legitimidad de la democracia.

En definitiva, que a Ratzinger lo veo un poco como esos desertores dubitativos, que tiene claro que hay que estar en una trinchera pero no sabe muy bien en cual. Por si le sirve de algo, el agujero al que acaba de saltar para protegerse de la furia de los hijos de Alá fue cavado hace mucho tiempo y acondicionado en los tiempos de la Ilustración. Relájese, Su Santidad, lo pasará bien. Aquí se invita a vivir con alegría, se disfruta del buen humor (incluso si resulta un poco ácido) y, sobre todo, nadie tiene miedo de expresarse con claridad. Precisamente, tengo aquí una notita que dicen que escribió aquel otro Bautista, Marqués de Argens, que le hubiera venido fenomenal el otro día.

"Todas las religiones se han edificado sobre el suelo del miedo: las tempestades, los rayos, las tormentas son el origen de ese miedo. El hombre, que se sentía impotente frente a los acontecimientos de la naturaleza, buscaba su refugio en los seres que eran más fuertes que él mismo. Sólo posteriormente hombres ambiciosos, políticos refinados y filósofos han sabido sacar ventaja de la credulidad del pueblo. Para este fin buscaban un gran número de dioses, tan fantásticos como crueles, que no servían para ningún otro fin que el de asegurar y mantener su poder frente a los hombres. Así aparecen las diferentes formas de culto que en última instancia sólo aspiran a imprimir una clase de legalidad trascendental a un orden de sociedad existente…, el núcleo de todas las formas de culto consistía en el sacrificio que el individuo tenía que ofrecer para el bien de la comunidad… De esta manera, ya no resulta sorprendente el que en el nombre de Dios… el mayor número de hombres se vea oprimido por un pequeño grupo de gente que ha hecho del temor religioso un aliado eficaz."
¶
posted by vendell 00:52

37 Comments

Referencias (TrackBacks)

URL de trackback de esta historia http://verbascum.blogalia.com//trackbacks/43078

Comentarios

1

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 01:05

La ilustración se titula Tercera Cruzada de los Pastores.

2

De: Blanca Fecha: 2006-09-20 09:56

¿Y qué es "eso" que aparece colgando en precario equilibrio del pie, desde lo alto de la torre? ¿un niño? O_O

3

De: Thundernerd Fecha: 2006-09-20 10:23

Es un niño hambriento que se ha tirado sin pensarlo al ver que lanzaban baguettes.

4

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 10:29

A estas alturas tamén xa non resulta sorprendente que no nome do libre mercado, o maior número de homes se vexa oprimido por un grupo de xente que fixo da democracia liberal un aliado eficaz.
Para gran parte dos "occidentais laicos", a Ilustración constitúe un dogma de fe similar ao da Santísima Trindade.
Si. Os representantes do século das luces crian na igualdade de todos os seres humanos. Sempre que foran europeos e brancos, claro.
Porque a institucionalización do racismo tamén constitúe unha das herdanzas da Ilustración.
En 1764, o historiador da arte alemán Johann Winckelmann, expresou con rotundidade unha idea que para a maioría, mantén toda a súa vixencia nesta época de suposta guerra de civilizacións:
"O europeo, chamado polo destino a gobernar o imperio do planeta...,é o home por excelencia; os outros non son senón hordas de bárbaros."

E Voltaire dixo;
"É unha cuestión importante entre eles saber se os africanos descenden dos monos ou se son os monos os que descenden dos africanos. Os nosos sabios dixeron que o home foi creado á imaxe de Deus. Entón esta é unha imaxe do Divino Creador: un negro e achatado nariz con pouca ou ningunha intelixencia. Sen dúbida, chegará un tempo no que estes animais aprenderán a cultivar a terra, a embelecer as súas casas e xardíns e coñecerán os camiños das estrelas: para todo fai falta tempo." ("Lettres d' Annabed", p 462).
"A nación xudea ousa amosar un odio irreconciliable cara a todas as nacións e revóltase contra todos os gobernantes; sempre supersticiosos, sempre cobizosos do benestar dos demais, sempre bárbaros -vergoñosos na desgracia e insolentes na prosperidade" (Essai sur le Moeurs).

E Immanuel Kant:
"Os negros de África non recibiron da naturaleza unha intelixencia superior á dos tolos. A diferencia entre as dúas razas é substancial: semella ser igual de grande no que respecta ás facultades da mente como en relación á cor da pel".
("Observacións sobre o sentimento do belo e do sublime.").
Etc, etc...
E para rematar, unhas palabriñas dunha das máis conspicuas representantes do movemento ilustrado contemporáneo, falecida hai uns días:
"Detesto os mexicanos...Se me das unha escopeta e me dis: "escolle: os musulmáns ou os mexicanos", tería un intre de dúbida. Pero logo escollería os musulmáns porque xa levan moito tempo tocándome os collóns".
Oriana Fallaci en entrevista ao New Yorker.
Si, definitivamente parece que aquí ninguén tuvo nunca medo de expresarse con claridade. Unha gran lección que deben aprender os fillos de todos os Alás.

5

De: webensis Fecha: 2006-09-20 10:39

¿Oriana Fallaci era una de las más conspicuas representantes del movimiento ilustrado contemporáneo?

:oD

6

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 11:09

vale webensis, faltan as "comillas".
De calquera xeito, ela mesma considerábase unha defensora da tradición ilustrada occidental fronte á barbarie musulmana. E nos días a seguir ao seu falecemento, a maioría dos obituarios incidían nesa idea.
E qué queres que che diga, ás veces teño a impresión de que si, de que desgraciadamente, non era máis cá "enfant terrible" do movimento ilustrado contemporáneo. Porque ademais, polo que parece, a súa liña de pensamento pode considerarse digna herdeira da tradición volteriana, non?

7

De: webensis Fecha: 2006-09-20 11:50

Non.
Pero si te quedas con el racismo del siglo XVIII como algo representativo de la "tradición ilustrada", en el fondo no es de extrañar que consideres de esa forma a la Fallaci.

8

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 12:05

- Porque ademais, polo que parece, a súa liña de pensamento pode considerarse digna herdeira da tradición volteriana, non?

- Por suposto que non.

9

De: Arctaedius Fecha: 2006-09-20 12:27

Ya me gustaría saber expresar el pensamiento como en la cita del Marqués. Chapeau.

Aunque no creo que les gustase mucho a los islamistas... ni a Ratz

10

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 13:04

webensis, vendell, os "razoamentos" racistas do meu comentario anterior son de Voltaire, o máximo representante do pensamento ilustrado, segundo me ensinaron a min no colexio.
A Ilustración xurdiu nun momento histórico determinado. Os seus valores son os dunha clase social determinada. Non pretendo negar algunhas das súas conquistas. Pero elevala acríticamente á categoría de mito incontestable, ademais de etnocéntrico (ao ignorar as aportacións do resto do planeta ao progreso colectivo),paréceme en certa medida, unha forma de fundamentalismo.
A liberdade de expresión e o secularismo son fillos do movemento ilustrado pero o racismo e o imperialismo tamén son consecuencias do modelo social e económico da teoría ilustrada.
Nin no Medio nin no Lonxano Oriente nin en ningunha outra parte do planeta, tivo lugar unha aniquilación industrial de seres humanos como a que tivo lugar na ilustrada Europa hai 60 anos.
E que eu saiba Oriana Fallaci non foi educada nunha escola coránica en Pakistán.

11

De: webensis Fecha: 2006-09-20 13:19

"Pero elevala acríticamente á categoría de mito incontestable"

Cosa que nadie ha hecho por aquí, que yo sepa.

Por supuesto que Oriana Fallaci no fue educada en Pakistan. Entre otras cosas porque lo habría tenido muuuy difícil allí.

Y por si acaso piensas que Occidente (y para colmo la Ilustración) es el inventor de tantos males ¿Has oído hablar del imperialismo árabe? ¿Y de la esclavitud en el mundo islámico, mantenida hasta bien entrado el siglo XX?
Las cosas son mucho más complejas, hombre. Y la "tradición ilustrada" es otra cosa.

12

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 13:50

Cossimo, esqueza o que lle ensinaron na escola e disfrute co desafío de acudir ás fontes orixinais da ilustración.

13

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 14:00

Agradézolle a súa condescendencia, webensis. Con todos os respetos, se me explicara en qué consiste exactamente a tradición ilustrada, se cadra, acabaría por darlle a razón.
Os países chamados "occidentais" adoptaron (e adoptan) políticas imperialistas e homicidas, ¿si ou non?. ¿E non son supostamente eses países o berce do humanismo ilustrado?
O "y tú más" nunca refuta o razoamento previo, ¿non lle parece?
En todo caso, "eles" son pre-modernos, ¿non? Se o facemos "nós", ¿baixo qué tipo de paraugas moral nos acollemos?
Se as cousas son complexas, ¿por qué nestas cuestións somos obrigados a pensar sempre en termos binarios?
E por certo, en Pakistán e Irán as mulleres tamén van á Universidade. E espero que non tome esta miña observación como unha connivencia co rexime dos ayatolás.
Saúdos.

14

De: xabier Fecha: 2006-09-20 14:02

Volvo a repetir o que dixen hai alguns posts, as declaracións do Papa no foron inocentes, intentaba asociar ó Islam coa violencia e o fanatismo (mira que non tiña exemplos na súa propia causa) e o cristianismo co racionalismo e o progreso europeo (espera que me da a risa). Dunha maneira parecida ó que fan os neoconservadores, e os Huggintons e Fallacis do mundo.

E Cossimo non se debe tomar a Ilustración como un dogma de fé, nen tampuco ó relativismo...

15

De: Anónimo Fecha: 2006-09-20 14:17

Vendell, descubra o desafío do espíritu crítico. O cuestionamento do mundo (incluida a Ilustración) é un dos grandes legados da Ilustración.
Xabier, ¿por qué deduce que criticar un determinado fenómeno histórico é un sítoma de relativismo?

16

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 14:17

Obviamente, o anterior son eu.

17

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 14:41

Para que vexa o crítico que son, en lugar das fontes, que agás na Biblia ás veces resultan confusas, propóñolle unha lectura crítica da Ilustración coma a que fai Peter Sloterdijk na súa Crítica de la razón cínica. Falando da Ilustración inatisfecha, recoñece que

la Ilustración es ante todo un acuerdo libre, pues ésta aquella doctrina que no quiere tener que agradecer su éxito a una presión no racional. Uno de sus polos es la razón; el otro el diálogo libre de los que se esfuerzan tras la razón. Su núcleo metódico y su ideal moral al mismo tiempo es el consenso voluntario. Con ello se quiere decir que la conciencia contraria no se retira de su actual posición más que bajo la presión del argumento convincente.

Se trata de un acaecer sublimemente pacífico (...) una bonita y académica visión: la del libre diálogo de los que, sin sufrir coacción, están interesados en el conocimiento.

18

De: webensis Fecha: 2006-09-20 14:50

"O "y tú más" nunca refuta o razoamento previo, ¿non lle parece?"

No, pero es que yo no he formulado ningún "tú más". Intentaba que viera que no tiene sentido asociar el racismo y el imperialismo con la ilustración.
Ni identificar un movimiento con la política de los países donde surge ese movimiento. Ni con las opiniones sobre cualquier tema que puedan tener sus fundadores.

19

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 20:52

Cossimo, interésame particularmente estas liñas que escribíu ahí arriba:

A liberdade de expresión e o secularismo son fillos do movemento ilustrado pero o racismo e o imperialismo tamén son consecuencias do modelo social e económico da teoría ilustrada.
Nin no Medio nin no Lonxano Oriente nin en ningunha outra parte do planeta, tivo lugar unha aniquilación industrial de seres humanos como a que tivo lugar na ilustrada Europa hai 60 anos.

Os países chamados "occidentais" adoptaron (e adoptan) políticas imperialistas e homicidas, ¿si ou non?. ¿E non son supostamente eses países o berce do humanismo ilustrado?

E certo que o que somos hoxe - occidente - é en boa parte o resultado do noso pasado colectivo, dende os aportes da tradición exipcia, babilonia ou asiria que chegan a nós enriquecidos dende Grecia, ata as elaboracións sociais romanas, a longa e profunda influencia cristiana (no espiritual, pero tamén no político, no social e no sicolóxico) e así, engadindo todo o que vostede quera. En certo modo éste era xa o debate sobre o preámbulo de Constitución Europea.

Pois ben, na miña opinión - e asumo que podo estar equivocado -, o que fai que Europa sexa dalgún xeito diferente ao que atopamos hoxe noutras culturas no que atañe a liberdades cívicas e creación de coñecemento, por poñer un par de exemplos, e débeda directa da tradición ilustrada.

Se cadra, de non ser pola Ilustración, hoxe tamén nós estariamos sumidos no mesmo modelo de teocracia violenta e represiva das liberdades individuais que hoxe atopamos no mundo islámico.

E aínda que lle concedo que esa mesma tradición ilustrada precede, e dalgún xeito indirecto abona o ascenso do nacismo (Sloterdijk elabora a idea), eso non é responsabilidade dos ilustrados. Sería como responsabilizar a Xesucristo dos autos de fe medievais, ou se o prefire, a Newton da bomba de Hiroshima.

20

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 21:55

Pero qué raio é Occidente? Polonia, un país membro da UE, tamén está nas mans de teocrátas represivos. E Latinoamérica, é parte de Occidente? Se a resposta é afirmativa, cómo explica a falta de liberdades da maior parte da poboación a pesar de desfrutar nominalmente de reximes democráticos? Non chegou alí a Ilustración?

Pero qué raio é Occidente? Polonia, un país membro da UE, tamén está nas mans de teocrátas represivos. E Latinoamérica, é parte de Occidente? Se a resposta é afirmativa, cómo explica a falta de liberdades da maior parte da poboación a pesar de desfrutar nominalmente de reximes democráticos? Non chegou alí a Ilustración?
Por qué adxudica a Europa o monopolio na creación de coñecemento? En Xapón, non inventan nada? Qué sabe vostede de literatura árabe, por exemplo? Coñece as importants aportacións teóricas de pensadores do mundo musulmán a disciplinas como o dereito ou a socioloxía? Franco, a pena de morte, o Ku Klux Klan non forman parte do "noso" patrimonio cultural? E as políticas imperialistas europeas, non tiveron ningunha influencia no ascenso dos fundamentalismos?
Esa estructura binaria de pensamento ("nós somos mellores ca eles") é característica das "desenvolvidas" sociedades capitalistas e funde as súas raíces no etnocentrismo do pensamento ilustrado.
Descúlpeme pero eu non pertenzo a mesma civilización que Oriana Fallaci senón a de Edward Said ou Naguib Mahfuz

21

De: webensis Fecha: 2006-09-20 22:04

Puede seguir enumerando defectos, carencias y maldades de países occidentales o teóricamente occidentales. Eso no le ayudará a tener razón.

A mí también me caía muy mal la Fallaci y por el contrario me caía estupendamente el ilustradísimo Naguib Mahfuz. ¿Y?

22

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 22:12

webensis, a negación monosilábica dos argumentos dos demais non me parece unha actitude moi ilustrada. Eu non quero que me dea a razón. Simplemente expoño o meu punto de vista. Xa sabe, razón, diálogo libre, consenso voluntario.

23

De: webensis Fecha: 2006-09-20 22:18

Exactamente. Pero no racismo ni imperialismo.

24

De: cossimo Fecha: 2006-09-20 22:47

Non claro, o racismo e o imperialismo non teñen absolutamente nada que ver coa "cultura occidental".
O que non sei é por qué a conquista de África e Asia se fixo en nome do humanismo civilizador.

25

De: webensis Fecha: 2006-09-20 23:09

Qué cosas más raras cree usted.

26

De: Vendell Fecha: 2006-09-20 23:49

Cossimo, ao mellor lle gusta este blog onde hai xa algúns anos exploramos temas que saíron hoxe. E se lle apetece, no historial desta bitácora hai un bo feixe de historias e comentarios onde pode atopar máis opinións ao respecto.

Verá que eu non lle adxudico a ninguén o monopolio de nada, e menos da creatividade, da racionalidade ou calquera outra das aptitudes propias do ser humano. Esta, por exemplo.

27

De: cossimo Fecha: 2006-09-21 10:20

Prometo que esta é a miña última intervención.
A ver. O corpus teórico da Ilustración está fundamentalmente, ao servizo da conquista do poder por unha nova clase social: a burguesía. Os seus postulados responden a unha necesidade táctica: a de deslixitimar e erosionar definitivamente as bases do poder aristocrático e dar carta de natureza a outro tipo de organización social. Ninguén pode negar que a doctrina ilustrada colma as aspiracións dun determinado grupo social. As súas formulacións universalistas e humanistas quedan en moitas ocasións, en papel mollado xa que non son materializables dentro das estructuras políticas e económicas instauradas por ese mesmo grupo social en beneficio propio. Non nego o valor intrínseco da maioría dos postulados da Ilustración. O que me molesta é a hipocresía coa que foron e son esgrimidos. Porque cómo é posible que varios séculos despois o que teñamos no mundo sexa unha sociedade de patricios na que as tres cuartas partes do mesma carece dos máis mínimos dereitos?.
P.S.: Xa sei, webensis, raro de cojones.

28

De: Vendell Fecha: 2006-09-21 11:17

Gracias Cossimo, xa entendo o que di e asumo a parte esclarecedora desa análise en termos de loita de clases. E unha das lecturas posibles da Ilustración pero nin de lonxe a máis interesante. De feito, a teño por extraordinariamente parcial e interesada, xerme ademáis dunha das máis nocivas teorías políticas que deu en parir esta humanidade.

29

De: cossimo Fecha: 2006-09-21 13:08

Desculpe, a pesar do prometido non me podo resistir. Admito que a miña análise non lle resulte interesante pero é igual de parcial e interesada ca esa versión maquillada, simplista, reduccionista, idealizada e desideoloxizada que ve na Ilustración unha especie de revelación do deus secular que vén a salvar ao mundo das tebras do oscurantismo.
E se coa expresión "unha das máis nocivas teorías políticas que deu en parir a humanidade" se refire ao socialismo, permítame felicitalo. É vostede o perfecto ilustrado: o que acredita na racionalidade (e por tanto, na bondade e na inevitabilidade)da democracia liberal-capitalista. Fóra diso só queda a barbarie, como todo o mundo sabe.
Teña un bo día e non esqueza compra o The Economist.

30

De: webensis Fecha: 2006-09-21 13:30

Exageración y caricaturización de la postura contraria, con retórica religiosa (revelación, dios, etc.), falacias de la pendiente resbaladiza, falsa dicotomía, y toda la pesca.
Muy visto ya.

31

De: cossimo Fecha: 2006-09-21 13:44

falacias de la pendiente resbaladiza? Qué bonito! Nunca me acusaran de tal cousa.

32

De: webensis Fecha: 2006-09-21 14:13

Perdón. La de la pendiente, estrictamente hablando, es otra cosa. Lo demás, sí :o]

33

De: Vendell Fecha: 2006-09-21 15:09

Non se ofenda, Cossimo, quería dicir que así como o marxismo resulta imprescindible na análise dos movementos sociais, a gran historia, se quere, no caso da historia das ideas a min paréceme pobre, parcial e interesado. Carece de flexibilidade e categorías, inunda todo cos seus prexuizos economicistas (hai outras forzas na historia do pensamento) e sabe dende o principio as conclusións ás que ten que chegar. Por eso non me interesa coma guía de filosofía. Unha metáfora científica destas limitacións sería como cando alguén trata de explicar as leis da evolución atendendo só a evidencias ecolóxicas e prescindido de calquera outro nivel de interpretación (xenética, bioquímica, etc).

Do que non teño dúbida, e ahí penso que fun claro, é na certeza de que a transposición do marxismo a realidade política non só é un fracaso comprobado, senón unha catástrofe humanitaria. Non me sorprende, especialmente coñecendo as reservas que algún protomarxista da ilustración lle facía xa entón a Carta de Dereitos do Home.

¿Que outras apostas non foron moito mellores? Podemos discutilo (nós, que podemos), pero eso non vai facer dixerible o horror de Stalin, Mao, PolPot e o resto de apóstoles do marxismo feito carne.

34

De: cossimo Fecha: 2006-09-21 15:56

Non se preocupe, Vendell, non son tan susceptible. Pero non podo negar que o seu último comentario deixame anonadado.
"Acúsame" de parcialidade e de facer unha lectura reduccionista da Ilustración e vostede despacha o marxismo cun par de xeneralizacións sesgadas.
Vostede escribiu un pouco máis arriba:
"E aínda que lle concedo que esa mesma tradición ilustrada precede, e dalgún xeito indirecto abona o ascenso do nacismo (Sloterdijk elabora a idea), eso non é responsabilidade dos ilustrados. Sería como responsabilizar a Xesucristo dos autos de fe medievais, ou se o prefire, a Newton da bomba de Hiroshima.".
Ou sexa, para vostedes os pronunciamentos racistas de Voltaire son irrelevantes, pero non dubidan nin un intre en ligar a Marx coas políticas homicidas de Stalin.
E de verdade quere que falemos de catástrofes humanitarias? Vostede e máis eu que podemos pero iso non vai facer dixerible o horror de África, do imperialismo, de Latinoamérica, do nazismo e da miseria global.

35

De: webensis Fecha: 2006-09-21 16:00

"pero non dubidan nin un intre en ligar a Marx coas políticas homicidas de Stalin."

Ejem... aquí le doy la razón a cossimo, sin que sirva de precedente :o]

36

De: carlos Fecha: 2006-09-23 02:58

Excelente post, sobre todo la ironía de la alianza del Vaticano con los ayatolas en algunos foros mundiales. Soy de América Latina y no entiendo 2/3 partes de los comentarios pues están escritos en gallego. Only spanish, sorry.

37

De: marlene quereguan Fecha: 2006-10-11 20:36

hola som muy bonitos rpet